Okres przejściowy – od końca ciąży do szczytu laktacji – to czas, w którym zapotrzebowanie energetyczne krów wzrasta gwałtownie. Gdy podaż energii z dawki pokarmowej nie nadąża za potrzebami metabolicznymi, dochodzi do tzw. ujemnego bilansu energetycznego (NEB), który może prowadzić do ketozy, spadku produkcji mleka i zaburzeń płodności. Dlatego kluczową rolę w żywieniu krów odgrywają źródła szybkiej energii, zwłaszcza te glukoplastyczne, jak glikol propylenowy czy gliceryna.
W praktyce oba te składniki bywają ze sobą mylone – czas więc przyjrzeć się im bliżej i rozwiać najczęstsze wątpliwości.
Czym są źródła energii glukoplastycznej?
Glukoplastyki to substancje, które w organizmie krowy mogą zostać przekształcone w glukozę – kluczowy cukier wykorzystywany m.in. do produkcji mleka, funkcjonowania mózgu i pracy mięśni. Wśród najczęściej stosowanych związków glukoplastycznych w żywieniu krów wymienia się:
- glikol propylenowy,
- glicerynę paszową,
- propanol, propioniany i inne metabolity kwasu propionowego.
Ich wspólną cechą jest szybka przyswajalność i bezpośredni udział w metabolizmie wątrobowym, co ma szczególne znaczenie w okresie wysokiego ryzyka ketozy.
Glikol a gliceryna – podobne działanie, różne właściwości
W codziennej praktyce rolniczej często można spotkać się z błędnym określaniem gliceryny jako „glikolu”. W rzeczywistości są to dwa różne związki chemiczne, choć oba wykorzystywane są jako źródła energii dla krów:
| Cecha | Glikol propylenowy | Gliceryna paszowa |
| Budowa chemiczna | Alkohol dwuwodorotlenowy (dwuol) | Alkohol trójwodorotlenowy (triol) |
| Smak/zapach | Słodkawy, oleisty | Słodki, syropowaty |
| Forma podania | Doustnie (indywidualnie lub grupowo) | Doustnie, przez paszę lub wodę |
| Metabolizm | Szybko przekształcany w glukozę | Pośrednio przekształcana w glukozę |
| Wpływ na wątrobę | Bezpośredni, silnie glukoplastyczny | Łagodniejszy, mniej drażniący |
| Ryzyko ketozy | Silne działanie zapobiegawcze | Wspomagające, ale nie tak silne jak glikol |
Zarówno glikol, jak i gliceryna paszowa mają zastosowanie w profilaktyce i leczeniu ketozy, ale warto znać ich różnice i stosować świadomie, zależnie od fazy cyklu laktacyjnego czy indywidualnych potrzeb stada.
Kiedy warto stosować glicerynę?
Gliceryna paszowa jest produktem ubocznym przemysłu biodiesla i stanowi cenne, ekonomiczne źródło energii. Jej stosowanie zaleca się:
- w okresie okołoporodowym – jako wsparcie energetyczne bez przeciążania żwacza,
- w profilaktyce ketozy i tłuszczowej wątroby,
- w fazie wczesnej laktacji, gdy zapotrzebowanie na glukozę jest największe,
- jako dodatek paszowy w opasie, zwiększający pobranie paszy i przyrosty masy.
Podawana przez kilka dni przed i po wycieleniu, może znacząco poprawić apetyt i ograniczyć spadek kondycji krowy.
Podsumowanie
Choć zarówno glikol, jak i gliceryna są skutecznymi dodatkami energetycznymi, nie powinno się ich ze sobą mylić – to różne substancje o innym profilu działania. Świadome stosowanie dodatków glukoplastycznych pozwala nie tylko poprawić zdrowie metaboliczne krów, ale też zwiększyć opłacalność produkcji mleka.
Jeśli szukasz sprawdzonego i bezpiecznego produktu, warto sięgnąć po glicerynę paszową dostępną w ofercie sklepu ATL Agro, który oferuje preparaty o wysokiej czystości i potwierdzonej skuteczności.
